Volgens Minke Jansma van FNV Taxi kunnen vrijwilligers in het doelgroepenvervoer geen professionele taxichauffeurs vervangen. Deze door bezuinigingen ingegeven werkwijze is in haar ogen een oplossing die alleen maar te koste gaat van echte chauffeurs en de taxibedrijven waar ze voor rijden. Dat betoogt ze in haar column voor TaxiPro.

De laatste jaren is voor gemeenten, provincies maar ook ons kabinet de oplossing voor begrotingsproblemen steevast het inzetten van vrijwilligers. Vrijwilligers in de zorg, vrijwilligers op scholen, vrijwilligers als taxichauffeur en vrijwilligers op de buurtbus.

Want waarom zou je ‘dure’ betaalde krachten inzetten als je ook met minimale subsidie een vrijwilliger in kan zetten? Alleen maar voordelen toch? De vrijwilliger heeft weer een dagbesteding want deze kan minder mobiele ouderen, mensen met een beperking of kinderen helpen. Goed voor de participatie in de maatschappij en goed tegen het sociaal isolement van ouderen en minder validen.

Het klinkt allemaal prachtig en past fantastisch in het frame van Rutte’s participatiemaatschappij: wij moeten onszelf en elkaar helpen, daar is geen rol voor de overheid weggelegd. Red uzelf….

Budgetten vaak niet toereikend

Helaas is de praktijk weerbarstiger dan Rutte’s ideaal. De afgelopen jaren zijn steeds meer taken van de rijksoverheid overgeheveld naar gemeenten. De bijbehorende budgetten zijn vaak niet toereikend voor de zorg aan de burger. Meer dan eens zijn er berichten over grote tekorten bij gemeenten op de jeugdzorg en de wmo. Gemeenten gaan in hun bezuinigingsdrift voor de gemakkelijkste en goedkoopste oplossingen.

In het personenvervoer is de oplossing die gemeenten vaak vinden het inzetten van vrijwilligers op werk dat thuishoort bij betaalde vakkrachten, zoals taxichauffeurs. En om het plaatje helemaal mooi te maken vindt men die vrijwilligers vaak in de kaartenbakken van de bijstand (die andere taak waar gemeenten verantwoordelijk voor zijn). Nog los van het feit dat deze vrijwilligers niet voldoen aan de criteria die voor chauffeurs in het doelgroepenvervoer worden gesteld, is het ook een oplossing voor de korte termijn. De vergrijzing neemt toe, het aantal vrijwilligers neemt af en een vrijwilliger kan en mag niet gedwongen worden om een rit uit te voeren. En wat ga je als gemeente doen als je niet meer voldoet aan je zorgplicht door een tekort aan vrijwilligers? Dan kijk je achterom en realiseer je je dat door jouw handelen er geen collectief vervoer meer over is.

Als vrijwilliger je eigen werk doen

Door de bezuinigingen komen de banen van chauffeurs in het doelgroepenvervoer en het voortbestaan van taxibedrijven onder druk te staan. De chauffeurs verdwijnen in de ww en vervolgens de bijstand, om daarna als vrijwilliger met behoud van uitkering hun eigen werk weer te mogen doen. Werken zonder loon in plaats van werken als vakkracht in het doelgroepenvervoer.

Als wij gemeenten aanspreken, zeggen ze vaak dat de bezuiniging geen doelstelling is en dat er toch een mooie lopende aanbesteding is. Wat ze er niet bij vertellen, is dat er in de aanbesteding geen garanties worden gegeven op het vervoersvolume en de risico’s van een dalend aantal ritten en dalend aantal wmo-klanten voor de vervoerders zijn. En wie zijn daar de dupe van? Juist de vakkrachten; de chauffeurs in het doelgroepenvervoer.

Vrijwilligers als wethouder?

Gemeenten: neem uw taken voor uw burgers serieus. Zorg voor kwalitatief en kwantitatief goed vervoer voor die mensen die er zelf niet in kunnen voorzien. U heeft een zorgplicht vanuit de wmo. Maar ook een zorgplicht voor die andere burgers in uw gemeente: de taxichauffeurs.

Maar als vrijwilligerswerk de oplossing is voor al hun problemen, dan zou ik gemeenten het volgende advies willen geven: vervang uw wethouders door vrijwilligers, er zijn vast wel pensioengerechtigden die het reuze leuk vinden om wethouder te worden tegen een vrijwilligersvergoeding. Het geld dat daarmee bezuinigd wordt, kan dan gebruikt worden voor de zorg en de mobiliteit voor de mensen die het nodig hebben. Taken waar u als gemeente verantwoordelijk voor bent conform de wet.

Minke Jansma is cao-onderhandelaar Taxi en vakbondsbestuurder bij FNV Bondgenoten