Gemeenten mogen zich straks bij de aanbesteding van wmo-inkoop niet meer alleen laten leiden door de laagste prijzen en een ‘race to the bottom’. Zij worden verplicht kwaliteit en fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden centraal te stellen bij de inkoop van huishoudelijke hulpen en andere zorg voor ouderen en gehandicapten. Hiermee moeten normale arbeidsvoorwaarden voor personeel en fatsoenlijke tarieven voor opdrachtnemers gewaarborgd worden.

Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) is de consultatie gestart van nieuwe wetgeving die de ‘race to the bottom’ in de thuisondersteuning tegen moet gaan. Een nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) regelt dat goede kwaliteit – en niet een zo laag mogelijke prijs – centraal staat bij de inkoop door de gemeente van huishoudelijke hulp en andere Wmo hulp. De voorgestelde wetswijziging vloeit voort uit de afspraken die Van Rijn, FNV, CNV en VNG op 4 december 2015 hebben gemaakt.

Wettelijke maatregelen

Van Rijn: “Deze nieuwe wettelijke maatregelen zijn een steun in de rug van mensen die thuishulp nodig hebben en mensen die in de thuishulp werken. Goede thuishulp voor cliënten, normale arbeidsvoorwaarden voor medewerkers en een fatsoenlijk tarief gaan goed samen. Voor allerlei gemeenten is dat vandaag de dag al de standaard manier waarop zij het regelen. Deze wettelijke stappen zijn bedoeld om er voor te zorgen dat die praktijk straks in ons hele land de norm is.”

Volgens de nieuwe wettelijke maatregelen moet de gemeenteraad vooraf een inkoopplan voor huishoudelijke hulp of andere Wmo hulp vaststellen dat moet voldoen aan een aantal wettelijke eisen. Dan gaat het bijvoorbeeld om welke CAO en welke kwaliteitseisen van de hulp of ondersteuning van toepassing zijn. Op basis van dit inkoopplan gaat het college van burgemeester en wethouders aan de slag in onderhandeling met zorgaanbieders.

Gemeenteraad

Over de uitkomsten daarvan en op welke prijs men is uitgekomen legt het college publiek verantwoording af aan de gemeenteraad. De voorschriften in deze AMvB komen voort uit de goede ervaringen die zijn opgedaan door gemeenten die werken volgens de Code Verantwoordelijk Marktgedrag Thuisondersteuning.

De nieuwe AMvB is in consultatie gegaan. Dat betekent dat alle betrokken partijen – gemeenten, werkgevers, werknemers, etc. – kunnen aangeven aan staatssecretaris Van Rijn wat zij vinden van de plannen. Vervolgens wordt het aangeboden aan de Tweede Kamer ter behandeling.

Taxibranche

In de taxibranche spelen dezelfde problemen als de thuiszorg. Diverse bedrijven gaan failliet omdat er jarenlang grote prijsdruk is door de aanbestedingen van doelgroepenvervoer. Ook heeft de overheid flink bezuinigd. Bedrijven zien zich vaak genoodzaakt de lage tarieven af te wentelen op het personeel.