Gemeentes kunnen hun beleid, besluitvorming en uitvoering rondom leerlingenvervoer verbeteren en zo meer in overeenstemming brengen met het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Dat schrijft de Kinderombudsman in het rapport ‘Als de weg naar passend onderwijs niet passend is’. In het document staan tien uitgangspunten voor het verbeteren van het leerlingenvervoer door gemeenten, zoals bij de aanbesteding al kijken naar de behoeften van het kind en het belang van dat kind altijd vooropstellen.

Het VN-verdrag inzake de rechten van het kind bestaat al dertig jaar. Een van de rechten die daarin is vastgesteld, is dat op inclusief onderwijs. Om dat te realiseren is voor een deel van de kinderen vervoer nodig. “De Kinderombudsman ontvangt al jaren vragen en klachten over leerlingenvervoer”, aldus het rapport. Voor gemeentelijke kinderombudsmannen in grote steden en Ieder(In) geldt dat ook. “Het gaat om het niet toekennen van leerlingenvervoer, om het niet toekennen van de benodigde vorm van leerlingenvervoer of om de uitvoering van het vervoer die niet geschikt is voor een kind.”

Maatwerk niet altijd vanzelfsprekend

Al die informatie is voor dit rapport bijeengebracht en geanalyseerd, wat heeft geleid tot tien verbeterpunten voor leerlingenvervoer in Nederland. De Kinderombudsman beseft dat gemeenten soms zoekende zijn naar wat wenselijk en (financieel) mogelijk is. Maatwerk leveren kan wel, maar is niet altijd vanzelfsprekend. Met uitgangspunten voor beleid, besluitvorming en uitvoering wil het rapport gemeenten helpen om hun leerlingenvervoer beter te laten aansluiten op wat in het Kinderrechtenverdrag is afgesproken.

Dat leidt kort samengevat tot de volgende aanbevelingen:

• Het belang van het kind of de groep kinderen staat voorop
• Financiële en praktische belangen van de gemeente gaan alleen voor als er zeer zwaarwegende argumenten zijn
• Betrek kinderen en ouders bij vormgeven van beleid, besluitvorming en uitvoering
• De verordening leerlingenvervoer biedt ruimte om uitzonderingen op het beleid te maken
• En daarmee ook ruimte voor andere groepen leerlingen dan die waar het vervoer strikt genomen voor bedoeld is
• Bij iedere individuele aanvraag voor leerlingenvervoer wordt een belangenafweging gemaakt, waarbij onder meer wordt gekeken naar de mening van het kind en zijn of haar unieke eigenschappen
• De genoemde belangenafweging betekent ook dat er advies wordt gevraagd aan de ouders, school en andere deskundigen
• De vorm van het toegewezen leerlingenvervoer moet praktisch toepasbaar zijn voor de ouders
• Bij de aanbesteding vraagt de gemeente aan de kinderen die gebruik zullen maken van het vervoer waar zij behoefte aan hebben
• De uitvoering van het vervoer gebeurt in het belang van de betrokken kinderen

Opstapplaats en begeleiding

Dit laatste punt betekent onder meer dat er moet worden gekeken naar met hoeveel andere kinderen er samen kan worden gereisd. Ook stelt de Kinderombudsman voor dat er wordt nagedacht over zaken als extra begeleiding, opstapplaatsen anders dan het huisadres en hoe de kwaliteit en continuïteit van de chauffeurs wordt gegarandeerd. Het volledige rapport staat op de website van de Kinderombudsman.

Op donderdag 10 oktober houdt het Nationaal Congres Contractvervoer 2019 het doelgroepenvervoer in Nederland kritisch tegen het licht. Dat gebeurt op basis van vier thema’s die elk behandeld worden middels enkele korte presentaties en een paneldiscussie. Intussen hebben zich meer dan 170 deelnemers aangemeld, waaronder tientallen opdrachtgevers. Er zijn nog kaarten beschikbaar voor deelname.