Volgens tegenstanders staat de inzet van vrijwillige chauffeurs in het doelgroepenvervoer gelijk aan arbeidsverdringing. Maar een vervoerder die meedoet aan een pilot waarin vrijwilligers rijden, geeft aan nu juist méér werk van het vervoer in kwestie te hebben. In Weststellingwerf, Opsterland en Ooststellingwerf werken vervoerders, gemeenten en welzijnsorganisaties samen aan een project waarin een deel van het doelgroepenvervoer door vrijwilligers wordt gereden. De betrokken taxibedrijven verzorgen de coördinatie, verhuren de busjes en springen waar nodig bij met betaalde chauffeurs.

Bij het vervoer van en naar dagbestedingslocaties komt de inzet van vrijwilligers om de hoek kijken. Dit vervoer van ouderen staat in de drie gemeenten onder druk. Door het in beginsel door vrijwilligers te laten doen, kunnen de kosten omlaag. Zo kan het vervoer blijven plaatsvinden en blijven de mensen die ervan gebruikmaken onderdeel van de maatschappij, redeneren de gemeenten. In dat dagbestedingsvervoer van Scala en Timpaan Welzijn ligt de coördinatie bij het taxibedrijf, dat ook de busjes verhuurt en waar nodig voor inzet van betaalde chauffeurs zorgt.

Niet de juiste papieren

Paul Dijkhuizen van Stichting Taxibelangen Nederland (STN) is geen voorstander van het project, en ook niet van taxivervoer door vrijwilligers in het algemeen. Volgens Dijkhuizen is men in Friesland in overtreding, iets wat hij navroeg bij de Inspectiedienst Leefomgeving en Transport (ILT). STN wil ook dat de ILT op deze en andere vermeende overtredingen van de Wet Personenvervoer gaat handhaven.

Dijkhuizen vermoedt dat met inhuur van vrijwilligers, gekoppeld aan het inhuren van de busjes  van het taxibedrijf, het totaalbedrag voor het vervoer hoger zal zijn dan de kostprijs, en dat het daarmee wel degelijk om taxivervoer gaat. Daarmee zouden de betrokkenen een loopje nemen met de wet. “Als taxichauffeurs van zo’n constructie gebruik zouden maken, zouden ze keihard worden aangepakt door de ILT. Omdat het nu om gemeenten gaat, lijkt dat niet het geval.”

“Het mogen dan vrijwilligers zijn, maar ze rijden wel degelijk taxivervoer in busjes die daarvoor van taxibedrijven worden gehuurd. Daar hebben zij en de gemeenten echter niet de juiste papieren voor”, aldus Dijkhuizen. “De vervoerder doet de regie, en als er geen vrijwilligers beschikbaar zijn, worden er alsnog betaalde chauffeurs ingezet. Maar die professionele chauffeurs kunnen het werk juist niet doen omdat er nu vrijwilligers zijn. Een duidelijker voorbeeld van arbeidsverdringing is er wat mij betreft niet.”

Vervoer zo goed mogelijk

Taxi Kort uit Oosterwolde is één van de vervoerders die bij de pilot betrokken is. “Gemeenten en vervoerders zijn in de constructie die we samen hebben bedacht geen opdrachtgevers en opdrachtnemers, maar veel meer partners”, legt Ale Kort uit. “Zo werken we al jaren, en dat doen we om te zorgen dat het vervoer zo goed mogelijk is voor degenen die er recht op hebben. En om de werkgelegenheid in de regio zo goed mogelijk te behouden. Dat gaat ook heel goed.”

Wat ook meespeelt: in het verleden deed Taxi Kort best veel dagbestedingsvervoer in dit gebied, maar daar was intussen niets meer van over. “Wij deden simpelweg niets meer in dat vervoer. Dus het kost geen werk of betaalde arbeid, want dat was er al niet meer. Met die betaalde arbeid was dit vervoer namelijk niet langer in stand te houden.”

Commercieel tarief

Scala is binnen dit project de uitvoerende partij en huurt als zodanig bij Taxi Kort de voertuigen en de coördinatie op het vervoer in. “Het gaat om busjes voor leerlingenvervoer die nu worden ingezet op momenten dat ze normaal instaan. De bezetting van die auto’s gaat door dit project dus omhoog. Daarnaast wordt onze kennis op het gebied van vervoerscoördinatie door Scala ingekocht. En daar waar een gebrek is aan vrijwilligers, zorgen wij voor continuïteit door professionele chauffeurs tegen commercieel tarief in te zetten. Als vervoerder doen wij in deze constructie, waarin met vrijwilligers wordt gereden, beduidend meer werk dan voorheen in het dagbestedingsvervoer. Dus van werkverdringing is wat mij betreft absoluut geen sprake; integendeel zelfs.”

Paul Dijkhuizen is zoals gezegd van mening dat de pilot in strijd met de regels is. Hij klopte aan bij de ILT en zag zijn standpunt in eerste instantie bevestigd. “Toen ik vervolgens alles op verzoek op de mail zette, veranderde het verhaal. Men ging niet bij de gemeenten navraag doen, maar met mij in discussie over dit onderwerp. Er zou binnen deze pilot geen vervoer plaatsvinden dat onder de Wet Personenvervoer valt. En de ILT zou gaan bekijken of er gehandhaafd moet worden, maar daar zou ik geen terugkoppeling over krijgen. En dat wil ik wel, want als hier niet op wordt gehandhaafd zullen wij daar bezwaar tegen aantekenen.”

Probleem ligt er

Ale Kort benadrukt dat alles wat in de drie Friese gemeenten met dagbestedingsvervoer gebeurt, volgens de regels gaat. “Voor dit deel van het vervoer is deze constructie een oplossing, want tegen de kosten die er mee gemoeid waren kon het niet worden voortgezet. Maar we hebben wel duidelijke kaders gesteld om te voorkomen dat het alsnog van verdringing komt. Het gaat alleen om het dagbestedingsvervoer in deze drie gemeenten. Want we weten zelf ook dat het een spannend project is, waarbij de kans bestaat dat ons wordt gevraagd om op deze manier ook ander vervoer te doen. Maar daar zal geen sprake van zijn.”

Kort geeft nog eens aan dat het puur de bedoeling is om vervoer in stand te houden dat anders ernstig in zijn voortbestaan wordt bedreigd. “Je zou kunnen stellen dat het niet het probleem van vervoerders is wanneer er onvoldoende middelen zijn voor het vervoer. Maar ondertussen ligt het probleem er wel en het antwoord waar we als vervoerders al jaren voor kiezen, met telkens maar scherpere tarieven, ten koste van de uitvoering en uiteindelijk zelfs van onze medewerkers, is voor ons geen gewenste en zeker geen bestendige oplossing.”